Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, vụ Đông Xuân năm 2018-2019, cây lúa có diện tích gieo cấy khoảng 28.687 ha, đến nay đã gieo cấy khoảng 28.293 ha, diện tích còn lại khoảng 394 ha (chủ yếu đông xuân muộn ở Vinh Hà, Vinh Thái huyện Phú Vang). Lúa đông xuân chính vụ đã trổ khoảng 11.500 ha, diện tích còn lại đang giai đoạn làm đòng chuẩn bị trổ, lúa đông xuân giai đoạn 3 lá - đẻ nhánh.

Tuy nhiên, do tình hình thời tiết diễn biến phức tạp, ảnh hưởng ElNino, nắng nóng xảy ra trên diện rộng, kéo dài với nhiệt độ cao, độ ẩm thấp, bốc hơi nhanh. Từ đầu năm đến nay trên địa bàn tỉnh hầu như không có mưa, chưa từng xảy ra từ trước đến nay, nhiệt độ trung bình tháng 2 cao hơn trung bình nhiều năm từ 3,2 đến 3,5 độ C và dao động từ 24 đến 25 độ C ở vùng Đồng Bằng và Nam Đông, vùng núi A Lưới từ 21 đến 22 độ C. Vì vậy, trên địa bàn toàn tỉnh đã có 57 ha lúa bị hạn nặng, khô cháy không có khả năng phục hồi. Diện tích lúa đang bị thiếu nước nặng, ruộng khô, nứt nẻ có khoảng 110 ha.

Với nguồn nước trữ hiện tại và thông tin dự báo khí tượng, thủy văn, hạn hán, xâm nhập mặt, dự báo diện tích lúa khả năng bị hạn cuối vụ Đông Xuân khoảng 600 ha tập trung ở các vùng cuối kênh tưới, các diện tích nằm ở các hồ, đập thủy lợi có dung tích nhỏ ở vùng gò đồi, vùng núi, vùng cát ven biển. Diện tích rau màu bị hạn thiếu nước tưới khoảng 69,5 ha tập trung ở A Lưới; cây lạc thiếu nước tưới khoảng 487 ha tập trung ở thị xã Hương Trà.

Tình hình sinh vật gây hại trên lúa phát triển gây hại gia tăng về diện tích, mức độ gây hại so với cùng kỳ năm trước, đặc biệt chuột gây hại trên diện rộng. Sâu cuốn la diện tích nhiễm trên 1.263 ha mật độ 10-20 con/m2.

Nhiều diện tích lúa đã bị mất trắng do nắng nóng kéo dài

Tại buổi làm việc, các địa phương cũng đã dành thời gian thảo luận, chỉ ra những khó khăn trong quá trình sản xuất trồng trọt và bảo vệ thực vật vụ Đông Xuân 2018-2019 trên địa bàn; cũng như đưa ra những kiến nghị, giải pháp để ứng phó với nắng nóng và hạn hán trong thời gian tới.

Ông Nguyễn Văn Chính, Phó Chủ tịch UBND huyện Phú Vang cho biết, do thời tiết khô hạn, nhiều tháng không có mưa nên đã gây thiếu nước ở những vùng không chủ động được nguồn nước như ở ven biển và đầm phá. Hiện nay đã có 52 ha lúa do thiếu nước đã bị cháy và mất trắng. Nếu từ đây đến cuối vụ nếu không có mưa thì diện tích mất trắng của huyện sẽ lên đến 92 ha trong đó Phú Đa khoảng 80 ha, Vinh An 12 ha.

Trước thực trạng nêu trên, các địa phương đều cho rằng, giải pháp căn cơ để ứng phó hạn hán, xâm nhiễm mặn là tiến hành nạo vét các sông, hói, lòng hồ, kênh mương chính dẫn nước, vớt bèo để khơi thông dòng chảy các sông... Tuy nhiên, các công trình thủy lợi ở một số địa phương do đã xây dựng từ lâu nên đã xuống cấp nghiêm trọng như thị xã Hương Trà, huyện Nam Đông, A Lưới…

Bên cạnh các diện tích lúa không có đủ nguồn nước để tưới tiêu thì hiện nay tình hình sinh vật gây hại cây lúa cũng phát triển mạnh. Ông Nguyễn Văn Cho, Phó Chủ tịch UBND huyện Phong Điền cho biết, do nắng ấm kéo dài nên tình hình sinh vật gây hại trên cây lúa phát triển mạnh so với cùng kỳ năm trước, đặc biệt chuột gây hại trên diện rộng mặc dù địa phương đã tích cực chỉ đạo diệt chuột trong thời gian qua.

Phát biểu kết luận tại buổi làm việc, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Phương nhấn mạnh, trong tình hình thiên tai và biến đổi khí hậu ngày càng khắc nghiệt, để chủ động đối phó với hạn hán, xâm nhiễm mặn các địa phương cần khẩn trương đắp các đập tạm ở khe, suối, vét các ao hồ, kênh rạch vùng ven đầm phá để lấy nước ngọt và lắp đặt các máy bơm dầu, bơm điện để bơm chuyền đến các diện tích thiếu nguồn nước. Đồng thời tiếp tục duy trì nạo vét, khơi thông dòng chảy các sông, hói, kênh mương cũng như tiến hành sửa chữa các kênh mương, thiết bị… để chủ động lấy nước khi cần thiết.

Đối với các diện tích bị sinh vật gây hại thì các địa phương tăng cường bố trí cán bộ kỹ thuật bám sát đồng ruộng, theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết, sinh vật gây hại để có biện pháp chỉ đạo kịp thời, đặc biệt quan tâm rầy nâu giai đoạn cuối vụ nhằm bảo vệ sản xuất lúa Đông Xuân 2018-2019, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Phương cho biết thêm.

Thời gian tới, đặc biệt là vụ Hè thu năm 2019, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Phương yêu cầu các địa phương cần có kế hoạch điều chỉnh lịch thời vụ và cơ cấu lại giống cây trồng cho phù hợp với tình hình từng địa phương. Trong đó chủ động chuyển đổi cơ cấu cây trồng đối với các diện tích không đảm bảo nguồn nước phục vụ gieo cấy lúa Hè thu năm 2019 và các năm tiếp theo.

Đối với công tác phòng chống dịch tả lợn Châu phi trên địa bàn tỉnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Phương yêu cầu các địa phương tiếp tục tổ chức kiểm soát chặt chẽ việc buôn bán, giết mổ, vận chuyển lợn, sản phẩm lợn ra khỏi địa bàn huyện có dịch bệnh, đặc biệt thực hiện nghiêm việc cấm vận chuyển lợn và các sản phẩm lợn ra vào vùng dịch theo đúng quy định của Luật Thú y. Đồng thời tổ chức kiểm soát chặt chẽ 24/24 giờ đối với lợn, sản phẩm lợn ra vào địa bàn cấp huyện, nhất là các huyện giáp với địa phương có bệnh Dịch tả lợn Châu Phi.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Phương phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc