Thành tựu bước đầu

Vùng nông thôn Thừa Thiên Huế vốn có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn về nhiều mặt, là một trong những tỉnh bước vào thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới với xuất phát thấp. Năm 2010 toàn tỉnh bình quân chỉ từ 8,5 tiêu chí/xã; trong đó có 7 xã 4-5 tiêu chí,  xã có số tiêu chí cao nhất  là Hương Giang (Nam Đông) và Phú Thượng (Phú Vang) cũng mới đạt 14 tiêu chí.

Sau gần 10 năm thực hiện, nhờ sự chỉ đạo sâu sát của Trung ương và Tỉnh, sự vào cuộc quyết liệt của hệ thống chính trị các cấp và nổ lực của người dân, Chương trình MTQG về xây dựng nông thôn mới tại tỉnh Thừa Thiên Huế đã đạt một số kết quả tích cực: Nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương và nhân dân về xây dựng nông thôn mới đã có những chuyển biến khá sâu sắc và rõ nét; đã huy động hệ thống chính trị các cấp tham gia vào Chương trình xây dựng nông thôn mới; hình thành được bộ máy tổ chức từ tỉnh xuống cấp huyện, xã, thôn, bản; Đời sống của đồng bào nông thôn từng bước được nâng cao cải thiện một phần nhờ vào thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới. Thu nhập bình quân đầu người  khu vực nông thôn toàn tỉnh tăng từ 12, 6 triệu đồng/năm (2010) lên 33,5 triệu đồng, gấp 2,66 lần so với năm 2010 (12,6 triệu đồng) và 1,45 lần so với năm 2015 (23,01 triệu đồng), bình quân tăng 11,5%/năm.Tỷ lệ hộ nghèo khu vực nông thôn của Tỉnh giảm từ 14,9% năm 2010 còn , tỷ lệ 7,25%, bình quân giảm 1,6% /năm.

Hạ tầng nông thôn đã được đầu tư khá cơ bản, diện mạo có bước khởi sắc; tổng nguồn lực huy động  trong gần 10 năm cho Chương trình đạt hơn 10.084 tỷ đồng, trong đó có nguồn lực đáng kể từ người dân và doanh nghiệp trong tỉnh; nhiều địa phương hoàn thành Bộ tiêu chí Quốc gia về nông thôn mới, cùng với nhiều địa phương cả nước đã góp phần đạt mục tiêu chung của Chương trình do Chính phủ đề ra giai đoạn 2010-2020.

Đường hoa nông thôn mới ở xã Điền Môn Phong Điền 

Tính đến 30/5/2020, toàn tỉnh đã có 60 xã/97 xã đạt chuẩn, tỷ lệ 61,8 %, vượt chỉ tiêu đề ra 2,1%; số tiêu chí bình quân đạt 16,7 tiêu chí/xã (cao hơn mức bình quân cả nước 0,5 tiêu chí). Trên cơ sở đó, phấn đấu đến cuối năm 2020, toàn tỉnh có 64/97 xã đạt chuẩn, tương ứng 66%, 02 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn và hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM (Quảng Điền và thị xã Hương Thủy), cơ bản hoàn thành chỉ tiêu nhiệm vụ đề ra giai đoạn 2010-2020.

Những vấn đề đặt ra

Bên cạnh những kết quả đạt được bước đầu nói trên, thì việc triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới tại địa phương trong thời gian qua vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế, nhiều vấn đề đặt ra, nổi bật là:

- Trong chỉ đạo điều hành và tổ chức thực hiện ở một số ngành, địa phương chưa tập trung, quyết liệt, nhiều đơn vị, địa phương vẫn còn tư tưởng ỷ lại vào Nhà nước, vào cấp trên; trong việc tổ chức thực hiện còn chú trọng về đầu tư hạ tầng, chưa quan tâm đúng mức tới phát triển sản xuất, nâng cao đời sống cho người dân; công tác tuyên truyền vận động người dân còn hạn chế, do vậy nhận thức về vai trò chủ thể của Chương trình chưa được nâng cao, từ đó việc chủ động, tích cực của người dân tham gia thực hiện Chương trình còn hạn chế.

- Chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới còn chậm. Chưa thu hút nhiều doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp và nông thôn để tạo ra sự đột phá trong phát triển kinh tế nông thôn làm cơ sở cho tăng thu nhập và đời sống người dân. Công tác xóa đói giảm nghèo tuy có chuyển biến, nhưng chưa thật bền vững... nhiều địa phương vần còn tỷ lệ hộ nghèo cao, nhất là các huyện vùng xao, như A Lưới Nam Đông.

HTX mây tre đan Bao  La,xã Quảng Phú, huyện Quảng Điền 

- Kết quả xây dựng nông thôn mới một số địa phương chưa thực sự bền vững, chưa đồng đều giữa các vùng, địa bàn trong tỉnh, đặc biệt là đối với các xã miền núi, xã bãi ngang ven biển... Chất lượng tiêu chí đã đạt chuẩn còn thấp, nhiều xã, nhiều tiêu chí mới đạt ở mức tối thiểu, việc duy trì nâng cao chất lượng tiêu chí nông thôn mới sau đạt chuẩn còn nhiều hạn, trong khi đó yêu cầu của Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới càng ngày càng cao, nhất là các tiêu chí liên quan đến sản xuất và đời sồng người dân như Thu nhập,  Tỷ lệ hộ nghèo, Nhà ở, Tổ chức sản xuất, Môi trường,...

Định hướng, giải pháp

Từ thực tiễn triển khai Chương trình trong 10 năm qua, để nâng cao hiệu quả và bảo đảm tính bền vững của sự nghiệp xây dựng nông thôn mới, trong giai đoạn đến cần tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chương trình với quan điểm chỉ đạo là: Xây dựng NTM là quá trình thường xuyên, liên tục, có điểm khởi động nhưng không có điểm kết thúc; tiếp tục đẩy mạnh và nâng cao chất lượng Chương trình xây dựng NTM, trong đó lấy phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống người dân làm trọng tâm, đẩy mạnh bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống, bảo vệ môi trường,.. để xây dựng cảnh quan vùng nông thôn của tỉnh Thừa Thiên Huế ngày càng xanh, sạch, sáng, thực sự trở thành miền quê đáng sống.

Về mục tiêu cụ thể đến năm 2025, phấn đấu đưa tỷ lệ xã đạt chuẩn toàn tỉnh lên  87%,  trong đó 30% xã NTM nâng cao, 10% xã NTM kiểu mẫu. Có ít nhất 03/8 huyện/thị xã đạt chuẩn và hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM, trong đó có ít nhất 02 huyện đạt chuẩn NTM, có 01 huyện NTM nâng cao. Thu nhập bình quân của người dân nông thôn toàn tỉnh tăng ít nhất 1,36 lần so với năm 2020.

Về giải pháp thực hiện

Một là, tiếp tục tăng cường và huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị tham gia vào Chương trình; Phát huy hơn nữa vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền các cấp, vai trò của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể nhân dân các cấp; tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động của Ban chỉ đạo nông thôn mới các cấp; tăng cường công tác phối hợp giữa các cấp, các ngành; Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động đi vào chiều sâu nhằm nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân; thu hút được sự hưởng ứng, tích cực tham gia của đông đảo người dân, sự đóng góp công sức, trí tuệ và nguồn lực từ xã hội để thực hiện Chương trình;

Hai là, đẩy nhanh tái cơ cấu ngành nông nghiệp, nâng cao thu nhập, giảm nghèo bền vững là nhiệm vụ trọng tâm, là một trong những giải pháp cơ bản và lâu dài trong xây dựng nông thôn mới. Theo  đó, tăng cường ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, khoa học công nghệ, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp với phát triển nông nghiệp sạch, hữu cơ an toàn sinh học; tăng cường sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm trong Chương trình nông thôn mới, triển khai có hiệu quả Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP); thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp và nông thôn; đẩy mạnh các hình thức hợp tác, liên kết phát triển các mô hình du lịch sinh thái, du lịch làng nghề,... để phát triển kinh tế nông thôn theo hướng bền vững.

Ba là, tiếp tục hoàn thiện và nâng cao chất lượng hệ thống kết cấu hạ tầng cơ bản ở nông thôn: Ưu tiên nâng cấp và hoàn thiện kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất và dân sinh đáp ứng yêu cầu mức đạt chuẩn mới; Chú trọng xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn kết nối với đô thị, kết nối liên xã, liên huyện. Đẩy mạnh xã hội hóa nguồn lực xây dựng nông thôn mới; lồng ghép các nguồn lực để thực hiện chương trình; nghiên cứu ban hành cơ chế chính sách để khuyến khích huy động nguồn lực tại chỗ, nguồn lực huy động của các tổ chức, doanh nghiệp, người dân trong xây dựng nông thôn mới;

Bốn là, tiếp tục nâng cao chất lượng y tế, giáo dục, văn hóa ở nông thôn nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dân cũng như yêu cầu của Bộ tiêu chí sau năm 2020. Quan tâm công tác bảo đảm an ninh trật tự, an toàn xã hội và quốc phòng an ninh ở cơ sở. Xây dựng và giữ gìn cảnh quan môi trường nông thôn theo hướng xanh - sạch - sáng và đẹp, hình thành các vùng quê đáng sống. Tiếp tục đẩy mạnh phong trào “Toàn dân chung sức xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” gắn với duy trì thực hiện tốt Đề án Ngày Chủ nhật xanh,…  

Năm là, tiếp tục kiện toàn Ban chỉ đạo các Chương trình mục tiêu quốc gia ở các cấp. Củng cố, kiện toàn bộ máy giúp việc cho Ban chỉ đạo các cấp theo hướng chuyên nghiệp, hoạt động hiệu quả, tăng cường bố trí cán bộ chuyên trách nông thôn mới, nhất là cấp huyện, xã...; Tiếp tục củng cố, xây dựng hệ thống chính trị cơ sở trong sạch, vững mạnh; nâng cao nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền và đội ngũ cán bộ, công chức các cấp đảm bảo yêu cầu lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới trong giai đoạn mới./.