Tôi sang Campuchia, ngay giữa Phnom Penh có rất nhiều người đội mâm chứa đầy dế để đi bán dạo. Con dế có lẽ hấp dẫn hơn các đối tượng khác vì thịt của nó ngọt và thơm.

Ở ta, dế mới rộ lên vài năm nay. Anh nông dân Lê Thanh Tùng ở Củ Chi (TP.Hồ Chí Minh) có lẽ là người đầu tiên khởi xướng ra việc này. Anh rất say sưa và cần mẫn. Anh luôn luôn quan sát và cải tiến liên tục để xây dựng nên quy trình nuôi dế.

Con dế không xa lạ gì với chúng ta. Các cháu nhỏ thì đều nhớ câu chuyện “Dế mèn phiêu lưu ký” của nhà văn Tô Hoài. Bây giờ ta lại cho nó thành một loài vật nuôi. Nuôi dế không khó. Trong tự nhiên, dế có ở ngoài đồng, quanh vườn, quanh nhà. Nó là loài côn trùng có cánh. Nó có tới 2 đôi cánh. Nhưng dế nổi trội bởi 2 chân sau của nó. Đó là một đôi chân rất khỏe, vừa giúp nó nhảy những bước dài, vừa là vũ khí để đấu với kẻ thù. Dế ưa hoạt động vào ban đêm. Dế hút sương, ăn cỏ non và lá non. Nó còn ăn các vụn hữu cơ khác. Vì vậy, khi nuôi, ta cho chúng ăn cám gà là rất hợp.

Nhưng cuộc đời của dế rất ngắn. Nó chỉ sống khoảng hơn 2 tháng. Sau khi được thụ tinh, dế cái đẻ rất khỏe, đẻ liên tục 20 - 25 ngày. Nó đẻ ra hàng trăm trứng. Đẻ hết trứng là chết. Dế con sinh ra bé hơn hạt vừng nhưng rất háu ăn và lớn nhanh trông thấy. Ta nuôi chúng tới 40-50 ngày là có thể cho lên chảo để làm thành các món ăn hấp dẫn. Lúc đó dế rất béo nên ăn là ngon nhất.

Để nuôi dế, ta có thể dùng các thùng, các chậu, thùng cát - tông, hộp xốp hoặc bể xi măng... làm chậu nuôi. Lưu ý, phía trên phải có nắp để tránh dế bay đi mất. Bên trong, ta lấy các cái rế nồi cơm xếp thành nhiều lớp chồng lên nhau để dế leo trèo. Cũng có thể lấy các cành bụi khô, tuốt hết lá chỉ để lại cành và xếp vào thùng. Dế sẽ len lỏi giữa các cành khô đó. Ta cũng có thể lấy cỏ khô (loại cỏ gà) xếp bện thành vòng xung quanh thùng. Dế sẽ tán tỏa vào mọi ngóc ngách để tránh đứng đối diện với nhau. Hàng ngày ta chỉ việc đưa cám vào cho chúng ăn. Mỗi ngày một ít thôi. Đừng để thừa. Hết bữa là dọn sạch. Đừng để dế ăn thức ăn ôi thiu. Dùng một cái khăn tẩm ướt để vào thùng để nó hút nước. Nếu có điều kiện thì hàng ngày cho nó ăn thêm cỏ non đã rửa sạch.

           Đến độ đủ tuổi cặp đôi (khoảng 50 ngày tuổi) ta cho chúng ra riêng. Mỗi thùng để 15 con đực và 30 - 40 con cái. Ta đưa đĩa đất ẩm vào thùng. Buổi tối, dế cái sẽ bò lên đó đẻ. Sáng ra, ta cho đĩa ra ngoài (để tránh dế đực đào bới trứng lên). Hôm sau, lại cho đĩa khác vào. Đưa các đĩa có trứng đi ấp trong một thùng khác. Khoảng 8 hôm sau trứng sẽ nở ra dế con. Lúc đó ta mới thấy, nó đẻ khủng khiếp, hàng nghìn dế con bò khắp thùng... Nuôi dế quá dễ! Ai cũng nuôi được. Xin đọc cuốn “Nghề nuôi dế” để có đủ kiến thức cần thiết khi bắt tay nuôi dế.

                                                                                                                                       Chuyên gia Nguyễn Lân Hùng